De cbo-sector kan wederom een mooi jaarrapport van de toezichthouder overleggen: kosten-efficiency ruim onder de norm, transparantie op orde, heel weinig klachten. Het is tijd voor herijking van het toezichtsbeleid.
Op 12 oktober publiceerde het College van Toezicht Collectieve Beheersorganisaties Auteurs- en naburige rechten (CvTA) zijn rapport over de stand van zaken en de ontwikkelingen van de 21 collectieve beheersorganisaties (cbo’s) die in 2022 onder het toezicht van het CvTA vielen. Konden de cbo’s de afgelopen jaren al mooie rapporten overleggen, naar de mening van CvTA-voorzitter Ad Koppejan blijkens zijn voorwoord zijn alle organisaties ondanks onzekere tijden erin geslaagd om in 2022 goede voortgang te blijven boeken.
De incasso op totaalniveau in 2022 bedraagt € 565 miljoen. De kosten en kosten-efficiency van de sector als geheel bevinden zich in 2022, net als in 2021, ruim onder de door de CvTA gehanteerde norm van 15% ten opzichte van de incasso en de repartitie van de sector als geheel. In 2022 bedroeg het gemiddelde kostenpercentage ten opzichte van de incasso 10,1% (2021: 10,6%).
Alle cbo's voldoen aan de in 2022 getoetste wettelijke vereisten ten aanzien van transparantie.
De vereisten van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (Wnt) zijn nageleefd door alle cbo's. Aan 1 cbo is het vanwege de voor haar geldende bijzondere omstandigheden toegestaan in 2022 een meer-uren vergoeding toe te kennen.
Ten minste één keer per jaar worden de rechthebbenden geïnformeerd over het uitgevoerde rechtenbeheer. Een cbo dient binnen negen maanden volgend op het jaar van incasso, of binnen zes maanden na ontvangst indien de gelden van een andere cbo zijn ontvangen, aan rechthebbenden uit te keren, tenzij objectieve redenen de cbo weerhouden deze termijnen te eerbiedigen. De meeste cbo’s lukt het om binnen de genoemde termijnen in ruime mate (80% of meer) uit te keren.
De op grond van de wet vereiste gedetailleerde transparantieverslag (jaarverslag, jaarrekening, veel overige informatie en indien van toepassing een verslag over de bestedingen met betrekking tot sociale, culturele en educatieve diensten) zijn blijkens accountantsverklaringen op orde. Wel ziet het CvTA ruimte voor verbetering in overzichtelijkheid.
Deze mooie resultaten wat betreft transparantie, kostenniveau en service zijn ook terug te zien in het relatief zeer geringe aantal klachten.
Van de zijde van de betalingsplichtigen zijn in 2022 bij het zestal cbo’s dat in de markt incasseert in totaal slechts 31 klachten binnengekomen, terwijl deze cbo’s gezamenlijk circa 500.000 facturen versturen. Nog meer bijzonder is dat deze klachten maar 1 cbo betreffen die in 2022 een – weliswaar met VNO-NCW en MKB-Nederland overeengekomen – toeslag in rekening moest brengen. Overigens zegt dat aantal nog niets over het aantal terechte klachten. Feit is dat ondernemers die niet tevreden zijn over de reactie op hun klacht naar de Geschillencommissie auteursrechten zakelijk kunnen stappen. Bij deze Geschillencommissie blijkt in 2022 – voor het eerst na lange tijd - 1 klacht in behandeling te zijn geweest, die tot een schikking heeft geleid. In 2022 is bij het CvTA één zogenoemd ‘signaal’ van betalingsplichtigen ontvangen.
Van de zijde van de klachten van rechthebbenden zijn bij slechts 6 cbo’s in totaal 15 klachten binnengekomen. Alleen al die 6 cbo’s bedienen 153.183 rechthebbenden. Dan hebben we het nog niet over de tienduizenden rechthebbenden die door de andere 13 cbo’s worden bediend en bij wie in 2022 helemaal geen klachten door rechthebbenden zijn ingediend. Er is bij het CvTA ook 1 signaal van de zijde van rechthebbenden binnengekomen.
Natuurlijk is een toezichthouder nooit helemaal tevreden en zijn er altijd verbeterpunten. Voor de cbo’s is dat ook weer een stimulans om een clean sheet te halen. Wel is duidelijk dat die verbeterpunten, in vergelijking met de start van het wettelijk aangescherpte toezicht, nu nog voornamelijk details betreft, waarover in een aantal gevallen ook nog een discussie loopt over de interpretatie van de wet.
De voorzitter van het CvTA kondigt in het rapport aan dat het CvTA nu ook serieus werk gaat maken van een herijking van het toezichtsbeleid in dialoog met zijn stakeholders. Al geruime tijd bezint het CvTA zich op verlicht en meer risicogericht toezicht. De uitkomsten van de in 2023 voorziene wettelijke evaluatie zullen daarbij worden meegenomen. Vastgesteld kan worden dat dit rapport daartoe ook voldoende aanleiding biedt.
Het volledige jaarrapport 2022 leest u
hier.
13-10-2023